چرا بهتر است دانشجوی‌ آزاد شد؟
چرا بهتر است دانشجوی‌ آزاد شد؟ در کنار برخی دانشگاه‌های دولتی به‌خصوص پردیس‌های پولی غیرانتفاعی، علمی-کاربردی و پیام نور باید جایگاه ویژه‌ای برای دانشگاه آزاد اسلامی در انتخاب‌ رشته لحاظ کرد. به گزارش روابط عمومی دانشگاه آزاد اسلامی بعد از برگزاری آزمون و اعلام نتایج اولیه کنکور سراسری 97، داوطلبان مرحله مهم و حساس انتخاب رشته را پیش رو دارند. داوطلبانی که مجاز به انتخاب رشته کنکور 97 شدند در زمان انتخاب رشته از طریق سایت سازمان سنجش به آدرس sanjesh.org می‌توانند نسبت به انتخاب رشته خود اقدام کنند. در این بازه زمانی، داوطلبان با توجه به توضیحات کارنامه کنکور سراسری خود می‌توانند 150 رشته از دانشگاه‌های دولتی (روزانه، نوبت دوم و پردیس خودگردان)، دانشگاه پیام‌نور یا دانشگاه غیرانتفاعی انتخاب کنند و نکته حائز اهمیت این است که انتخاب رشته کنکور 97 به‌صورت مجزا از انتخاب رشته دانشگاه آزاد اسلامی انجام می‌شود. احتمالا طبق روال سال‌های گذشته شاهد تمدید مهلت زمان انتخاب رشته کنکور سراسری به مدت دو تا سه روز خواهیم بود. داوطلبان در این انتخاب رشته به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ داوطلبانی که رتبه‌های برتر نام می‌گیرند معمولا انتخاب‌های خود را بررسی کرده و بر سر دانشگاه و رشته‌های یک کشور تردید دارند که آن‌هم با مشاوره‌های متفاوت به نتیجه خواهند رسید. اما افراد زیادی نیز هستند که در دسته دوم جای می‌گیرند. آنها رتبه‌های بالاتری را کسب کرده‌اند و باید برای انتخاب دانشگاه و رشته‌های مختلف تحقیق کنند. در روزهایی که هر لحظه نرخ انواع و اقسام محصولات زندگی و امکانات رفاهی و مسکن تغییر می‌کند؛ تخمین قیمت چهار سال کارشناسی‌خواندن کمی سخت است و سخت‌تر از آن حضور فرد در دانشگاهی در استانی دور یا نزدیک برای ادامه تحصیل است که بدون تحقیق آن را انتخاب کرده و به خیالش در دانشگاه سراسری دوره شبانه یا پردیس خودگردان و بین‌الملل درس می‌خواند، اما وقتی وارد عرصه زندگی دانشجویی می‌شود و هزینه‌های شهریه، مسکن، خوراک و پروژه‌ها را در هم جمع می‌کند اصلا به‌صرفه نیست و فرد را دچار یأس و ناامیدی می‌کند. دانش‌آموزان از دانشگاه و حضور در آن تصورات غیرواقعی نسازند حسین عبدا...زاده، کارشناس تحصیلی و معلم دبیرستان می‌گوید: «انتخاب دانشگاه برای تحصیل کارشناسی بسیار مهم است و داوطلب باید سرانه فضای رفاهی، امکانات آموزشی از قبیل آزمایشگاه و کارگاه، نسبت استاد به دانشجو و شاخص‌های دیگری را در نظر بگیرد، معمولا در این مرحله داوطلب باید میان دانشگاه‌های غیر‌انتفاعی، پیام‌نور، علمی-کاربردی و دانشگاه آزاد اسلامی یکی را انتخاب کند و در شهر خود بماند و دوران چهارساله کارشناسی را سپری کند که اگر به هر دلیلی نخواهد در محل سکونت خود تحصیل کند باید چهارسالی را به خیال اینکه در دانشگاه سراسری درس می‌خواند با انواع سختی سپری کند تا شاید موفق شود مدرک کارشناسی را دریافت کند آن‌هم اگر بعد از فارغ‌التحصیلی سختی پیدا کردن کار نداشته باشد.با این حال می‌توان انتخاب رشته را آزمون دیگری دانست که شاید اهمیت آن به همان اندازه روز کنکور باشد و نیاز به دقت و تامل فراوانی دارد؛ چه‌بسا داوطلبی رتبه درخوری کسب کرده باشد ولی به‌دلیل ساده‌انگارانه فرض کردن انتخاب رشته، سرنوشت خود، آینده شغلی‌ و حتی ادامه تحصیل در مقطع بالاتر را به مخاطره بیندازد.» عبدا...زاده ادامه می‌دهد: «یکی از سوالات مهمی که فرد را معمولا درگیر انتخاب رشته غلط می‌کند، انتخاب رشته محبوب یا یک دانشگاه مشهور در شهر دیگری است که آیا نبود در کنار خانواده ارزش این مسافرت چهارساله را دارد یا خیر؟شاید بهتر است به این دسته از داوطلبان توصیه کنم ضمن اینکه لازم است به علایق و ترجیحات خود هنگام انتخاب رشته توجه کنند، در عین حال از تحصیل در دانشگاه و حضور در آن برای خود تصورات غیرواقعی در ذهن نسازند و به‌سادگی از کنار مسائل عبور نکنند. برای مثال ممکن است داوطلبی به امید اینکه در دوره روزانه دانشگاه قبول شده و با تصور اینکه نیازی به دادن شهریه و مخارج تحصیلی نیست، اقدام به انتخاب یک دانشگاه در شهری غیر از شهر خودش ‌کند. این گروه از داوطلبان باید توجه داشته باشند که مساله به این سادگی‌ها نیست و انتخاب رشته باید واقع‌بینانه‌تر و هشیارانه‌تر انجام شود؛ چراکه معضلات تحصیل در یک شهر دیگر که فرد هیچ شناختی از آن ندارد، تنها به مسائل اقتصادی خلاصه نمی‌شود و معضلات اجتماعی و فرهنگی آن به‌مراتب آثار تخریب‌کننده بیشتری دارد.» طبق اعلام مراکز معتبر آماری، اطلاعاتی و طی یک نظرسنجی از مراکز آموزش عالی مشکلات آموزشی دانشگاه‌ها از قبیل مشروطی، اخراجی و افت تحصیلی دانشجویان از یک‌سو و عدم‌دسترسی به حداقل امکانات رفاهی، فشار روانی پذیرفته‌شدن در مکانی دور از محل زندگی و خانواده از سوی دیگر باعث افت تحصیلی دانشجویان شده است. حتی اگر تنها نقص تحصیل در یک دانشگاه شهر غریب را ازجمله مشکلات اقتصادی بدانیم، بازهم می‌توان حدس زد داوطلبان کنکور سراسری که تا پیش از این دانش‌آموز بوده‌اند و غیر از شهریه مدرسه هزینه عمده دیگری نداشته‌اند، نگاه درستی به مسائل اقتصادی دوران تحصیل ندارند. یکی از مشکلات دانشجویان شاغل به تحصیل در شهر غیربومی، موضوع اسکان است. بسیاری از دانشگاه‌های کشور این روزها با معضل کمبود خوابگاه مواجه هستند. طبق گفته‌های سال گذشته رئیس صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم، 50 هزار نفر از دانشجویان متقاضی خوابگاه بر اثر کمبود فضا، پشت در خوابگاه‌ها ‌ماندند و در سال آینده نیز کمبود 200 فضای خوابگاهی وجود خواهد داشت، از طرفی هم ظرفیت اتاق‌های خوابگاه‌های موجود کاهش یافته و دانشجویان ناگزیرند برای تامین محل اسکان به خانه‌های دانشجویی هجوم بیاورند که در آنجا نیز مشکلات بیشتری به وجود خواهد آمد. حال که معضلات حضور در شهر دیگری برای دانشجوشدن را مطرح کردیم، در این شرایط داوطلب باید در میان دانشگاه‌های غیر‌انتفاعی، پیام‌نور، علمی- کاربردی و دانشگاه آزاد اسلامی یکی را انتخاب کند و در شهر خود بماند. در سند آمایش مجموعه‌های آموزش عالی میزان سرانه فضای آموزشی استاندارد برای هر دانشجو در دانشگاه‌های دولتی 12 متر، دانشگاه آزاد اسلامی 10 متر و دانشگاه‌های علمی-کاربردی، پیام‌نور و غیرانتفاعی به‌طور میانگین 2.5 متر است. سرانه فضای ورزشی (مسقف و غیرمسقف) نیز در دانشگاه‌های دولتی و آزاد به میزان 70 سانتی‌متر برای هر دانشجو در نظر گرفته شده است که دانشگاه پیام‌نور 16 سانتی‌متر را توانسته برای دانشجویان خود فراهم کند و با توجه به اینکه این سرانه در کل کشور 68 سانتی‌متر است می‌توان آن را قابل‌قبول دانست، البته این فضا در دنیا 2.5 متر‌مربع است که تا رسیدن به آن باید زیرساخت‌ها کمی بیشتر تغییر کند. این در حالی است که دانشگاه آزاد اسلامی براساس رتبه‌بندی موسسه «تامسون‌رویترز»، در چهار شاخه مهندسی، شیمی، علم مواد و ریاضی رتبه نخست را بین دانشگاه‌های کشور کسب کرده است که این رتبه‌بندی با توجه به تعداد واحدهای این دانشگاه قابل پیش‌بینی است. همان‌طور که پیشتر نیز به آن اشاره کردیم وجود خوابگاه در انتخاب دانشگاه بسیار تاثیر‌گذار است و داوطلب باید قبل از انتخاب تحقیقات خود را انجام دهد، دانشگاه آزاد اسلامی با توجه به این که در مجموعه دانشگاه غیردولتی فعالیت می‌کند، در سال 95 با دارابودن 361 خوابگاه، 293 خوابگاه ملکی، 40 خوابگاه استیجاری و 28 خوابگاه خودگران توانسته این مشکل را به نحو مطلوبی حل کند که در سال تحصیلی 98-97 این تعداد قطعا افزایش پیدا خواهند کرد. صندوق رفاه دانشگاه آزاد اسلامی بیشتر هوای دانشجو را دارد اما وجود یک صندوق حمایتی در دانشگاه می‌تواند تا حدودی خرج‌های دانشجویی را جبران کند. معمولا دانشجویان در طول دوران تحصیل در دانشگاه‌ها با مشکل مالی روبه‌رو می‌شوند خصوصا اگر در شهر محل سکونت خود نباشند، این مشکل تقریبا هفتگی به وجود خواهد آمد. در این راستا صندوق رفاه دانشجویان برای دانشجویان مشغول به تحصیل در دانشگاه‌های زیرمجموعه وزارت علوم وام‌هایی را در نظر گرفته است. دانشگاه آزاد اسلامی نیز همین تسهیلات را با نرخ‌های بیشتر در اختیار دانشجویان خود قرار می‌دهد. به‌طور مثال در سال تحصیلی 95-94 وام شهریه در مقطع کاردانی و کارشناسی دانشگاه آزاد اسلامی 500 هزار تومان بوده که صندوق رفاه در مقابل 300 تا 400 هزار تومان پرداخت می‌کرد. همچنین مبلغ وام ضروری دانشگاه آزاد اسلامی 000/200/1 تومان پرداخت می‌شد. از طرفی دانشگاه آزاد اسلامی تسهیلاتی نظیر وام ازدواج به مبلغ یک‌میلیون و 500 هزار تومان، وام ودیعه مسکن مجردان 500 هزار و متاهلان 700 هزار تومان و وام بلندمدت حداکثر تا 50 درصد کل شهریه را نیز به دانشجویان خود پرداخت می‌کند. دست باز برای انتخاب دانشگاه آزاد اگر به تعداد کل دانشجویان موجود در کشور نگاه کنیم و پس از آن تفکیک هرکدام را به‌طور جداگانه مورد بررسی قرار دهیم متوجه خواهیم شد که میزان علاقه‌مندی حضور دانش‌آموزان در دانشگاه‌ها متفاوت است. در این راستا دانشگاه آزاد اسلامی با 37 درصد کل جمعیت دانشجویان کشور، یک‌میلیون و 620 هزار نفر را در سال تحصیلی به خود اختصاص داده است، اما وضعیت در دانشگاه پیام‌نور 16 درصد (818 هزار و 147 نفر)، دانشگاه دولتی۱۶ درصد (817 هزار و 196 نفر)، دانشگاه جامع علمی-کاربردی 11 درصد (420 هزار نفر)، دانشگاه فنی و حرفه‌ای پنج درصد، دانشگاه فرهنگیان دو درصد و سایر دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی 13 درصد است. اما طبق آمار سرپرست مرکز سنجش و پذیرش دانشگاه آزاد اسلامی برای سال تحصیلی که برای سال 96 در دسترس است، تعداد پذیرش دانشجو در رشته‌محل‌ها در دکتری تخصصی 2300 رشته‌محل، در دکتری حرفه‌ای 32 رشته‌محل، کاردانی پیوسته 4004 رشته‌محل، کاردانی ناپیوسته 3621 رشته‌محل، کارشناسی‌ارشد 7400 رشته‌محل، کارشناسی پیوسته 3261 رشته‌محل و در کارشناسی ناپیوسته در 3550 رشته‌محل دانشجو پذیرش شده‌اند که آمار رشته‌های پرتقاضای دانشگاهی برمبنای اطلاعات سال ۹۵ در حوزه ریاضی و فنی، رشته‌های پرطرفدار به ترتیب برق با 3680 نفر ظرفیت پذیرش 9 درصد، مکانیک با 4600 نفر ظرفیت پذیرش 11 درصد، صنایع 3150 نفر با 7.7 درصد، عمران 10689 نفر 26.3 درصد و مهندسی کامپیوتر گرایش نرم‌افزار نیز با 3666 نفر 9 درصد کل متقاضیان را شامل می‌شود. این در حالی است که تعداد پذیرش در رشته‌های پرطرفدار حوزه پزشکی 658 نفر در کل واحدهای دانشگاهی است، یعنی دندانپزشکی 335 نفر و داروسازی 300 نفر است که 2.3 درصد ظرفیت علوم تجربی درواقع مربوط به رشته‌های پزشکی است با این حال دندانپزشکی 1.2 درصد، داروسازی یک‌درصد، پرستاری حدود 13 درصد کل ظرفیت، رشته مامایی 5.4 درصد، هوشبری 0.7 درصد و علوم تغذیه 0.6 درصد است اما در رشته‌های پرطرفدار در علوم انسانی روانشناسی 15 درصد، حقوق 34 درصد، مدیریت هفت درصد و حسابداری 14 درصد کل پذیرفته‌شدگان این زیرگروه آزمایشی دارا بوده‌اند. البته بیش از ۱۰ هزار دانشجوی خارجی در مقاطع مختلف در دانشگاه آزاد اسلامی نیز تحصیل می‌کنند که اکثر آنها در مقاطع کارشناسی‌ارشد و دکتری هستند. از طرفی هم دانشگاه آزاد اسلامی در تولید علم رتبه نخست را در میان دانشگاه‌های کل کشور داراست. بعد از آن دانشگاه تهران در جایگاه دوم و دانشگاه علوم پزشکی تهران در جایگاه سوم قرار دارند.